13.Γιὰ νὰ ἀφήσω κάθε ἄλλη δικαιολογία ὅπως δυνατῶς ἀπέδειξα ἀπὸ τὰ ὅσα σᾶς ἔχω πεῖ, ἐὰν εὐμενῶς ἀκούσεις πὼς ὅταν συνδείπνησε ὁ κύριος μὲ τοὺς μαθητὲς του τὸ ἀπόγευμα πρὸς τὴ μεγάλη πέμπτη,θὰ δεῖς πώς δὲν ἦταν ἄζυμο προετοιμασμένο.Ἐπειδὴ τὴ μεγάλη παρασκευή, κατὰ τὴν ὁποία ἡ 14η συνέπτιπτε τῆς σελήνης , ὄφειλαν οἱ Ἑβραῖοι νὰ προσφέρουν τὴ θυσία τὸ πάσχα.Καὶ πρόσεξε ἐδῶ ἀφήνοντας κάθε μάταιη ἔνσταση πρὸς φιλονικία.Δὲν ζητάω νὰ «νικήσω» ἐπικρατήσω στὸ διάλογο, ἀλλὰ νὰ βοηθήσω τοὺς ἀδελφοὺς ποὺ ἔχουν χωρισθεῖ ἀπὸ τὸ ὀρθὸ καὶ γιὰ τοὺς ὁποίους ἐμεῖς πονᾶμε.Λέει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ θεολόγος, αὐτὸς πού ἔγειρε στὸ στῆθος τοῦ Ἰησοῦ κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Δείπνου, αὐτοῦ (τοῦ Ἰωάννη) ποιὸς ἄλλος μαθητὴς μπορεῖ νὰ εἶναι ἀξιοπιστότερος; Πρὶν ἀπὸ τὴν ἑορτὴ τοῦ πάσχα , γνωρίζοντας ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἦρθε ἡ ὥρα του νὰ μεταβεῖ ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο πρὸς τὸν Πατέρα του, κι ἐπειδὴ ἀγάπησε τοὺς δικούς του, ποὺ ἦταν μέσα στὸν κόσμο, καὶ μάλιστα τοὺς ἀγάπησε στὸν τελειότερο βαθμό, ἐπειδὴ ἤξερε ὁ Ἰησοῦς ὅτι στὰ δικὰ του χέρια εἶχε ἀναθέσει ὁ Πατέρας τὰ πάντα κι ὅτι ἀπὸ τὸ Θεὸ ἦρθε καὶ στὸ Θεὸ πηγαίνει, σηκώνεται ἀπὸ τὸ δεῖπνο καὶ τὰ ἑξῆς (τὰ ὑπόλοιπα ποὺ ἀναφέρει τὸ εὐαγγέλιο παρακάτω).
14. Τὸ [Αll. ἐκ τοῦ] δὲ εἰπεῖν τὸν ἠγαπημένον · Πρὸ δὲ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, καὶ Δείπνου γεγενημένου [All. γενομένου] , φανερῶς παρέστησεν ὅτι οὐ τῇ πέμπτῃ ἔλαχεν εἶναι τὸ Πάσχα. Ἀλλ’οἰκονομία τις γέγονεν, ἵνα ἐπεὶ ἔμελλε τῇ νυκτὶ ἐκείνῃ παραδοθῆναι, παραδῷ τοῖς μαθηταῖς τῆς θείας μυσταγωγίας τὸ μυστήριον · καὶ διὰ τοῦτο εἰπεῖν · Ἐπιθυμία ἐπεθύμησα τοῦτο τὸ Πάσχα φαγεῖν μεθ’ὑμῶν.Ὥστε δῆλον ἐντεῦθεν ὅτι οὔπω ἦν , ὡς εἴρηται, τότε παρεσκευασμένον τὸ ἄζυμον, ἀλλ’ἄρτος τὸ παρατεθέν. Πρὸ γὰρ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα ὁ δεῖπνος ἐγένετο · ἐν ᾧ τοῦτον κλάσας ἔδωκε τοῖς μαθηταῖς, καὶ εἶπεν · Λάβετε, φάγετε.Καὶ μαρτυρεῖ τοῦτο πάλιν αὐτὸς ὁ Ἠγαπημένος, ἐν οἷς εἴρηκεν · Ἄγουσι τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ τοῦ Καϊάφα εἰς τὸ πραιτώριον · Ἦν δὲ πρωΐ · καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ’ἵνα φάγωσι τὸ Πάσχα.
14.Τὸ ὅτι ἐλέχθη ἀπὸ τὸν ἠγαπημένον (Ἰωάννη) , πρὸ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, καὶ τοῦ δείπνου ἤδη γενομένου, φανερῶς ἔδειξε ὅτι εἶναι κοντὰ τὸ Πάσχα καὶ ὅτι δὲν ἔλαχε τὴν πέμπτη.Ἀλλὰ Θεία οἰκονομία ἔγινε, ἐπειδὴ ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἐπρόκειτο νὰ συλληφθεῖ, παρέδωσε πρίν στοὺς μαθητὲς τῆς θείας μυσταγωγίας τὸ μυστήριο · καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ εἶπε «Ἐπιθυμία ἐπεθύμησα τοῦτο τὸ Πάσχα φαγεῖν μεθ’ὑμῶν». Ὥστε δηλωτικὸ εἶναι ἀπὸ ἐδῶ, ὅτι δὲν ἦταν τότε τὸ ἄζυμο παρασκευασμένο, ὅπως ἐλέχθη, ἀλλὰ ἄρτος ἦταν τὸ παρατεθέν.Πρὸ τοῦ ἑορτῆς τοῦ Πάσχα τὸ δεῖπνο ἔγινε καὶ ἐν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς «κλάσας ἔδωκε τοῖς μαθηταῖς, καὶ εἶπεν · Λάβετε, φάγετε». Καὶ αὐτὸ μαρτυρεῖ πάλι ὁ Ἰωάννης, Ἄγουσι τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ τοῦ Καϊάφα εἰς τὸ πραιτώριον · Ἦν δὲ πρωΐ · καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ’ἵνα φάγωσι τὸ Πάσχα.
15.Καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς ἐν ἑτέρῳ κεφαλαίῳ λέγει · Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι, ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ Σαββάτῳ, ἐπεὶ Παρασκευὴ ἦν · ἦν μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη [All. ἐκείνου] τοῦ Σαββάτου ἠρώτησαν τὸν Πιλᾶτον ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη, καὶ ἀρθῶσιν.Ὡς φαίνεται πάλιν πρὸ τοῦ τελέσαι τὸ Πάσχα ἀνὰ μέσον τῶν ἐσπερινῶν, δηλονότι τῇ Παρασκευῇ ἑσπέρᾳ, ἐν ᾗ καὶ ἡ τῶν ἀζύμων ἤρχετο ἑορτή, προσῆλθον τῷ Πιλάτῳ παρακαλοῦντες ἵνα ἀρθῶσιν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα, ἴσως μή πως φαίνωνται ἀνδροφόνοι ἐν τῇ ἑορτῇ αὐτῶν.Πρόσχες οὖν ἀκριβῶς ὅτι πρὸ τοῦ Πάσχα καὶ τῶν ἀζύμων ὁ δεῖπνος ἐγένετο.Οὔπω ἦν ἄζυμον τῇ ἑσπέρᾳ ἐν ᾗ συνδειπνησας ἦν τοῖς μαθηταῖς ὁ Σωτήρ, ἀλλ’ἄρτος τὸ παρατεθέν, ὃν κλάσας δέδωκεν αὐτοῖς, εἰπὼν · Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν.
15.Καὶ πάλι ὁ Ἰωάννης σὲ ἄλλο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του λέγει «Οἱ Ἰουδαῖοι, στὸ μεταξύ, ἐπειδὴ ἦταν Παρασκευὴ ἡ ἡμέρα ἐκείνη, καὶ γιὰ νὰ μὴ μείνουν τὰ σώματα πάνω στὸ σταυρὸ τὸ Σάββατο, γιατί ἦταν γιορτὴ μεγάλη τὸ Σάββατο ἐκεῖνο, ζήτησαν ἀπὸ τὸν Πιλᾶτο νὰ τοὺς μεταφέρουν ἀπὸ ἐκεῖ».Ὅπως φαίνεται πάλι, προτοῦ νὰ τελεσθεῖ τὸ Ἐβραϊκό Πάσχα , στὸ μέσο τῶν ἑσπερινῶν, δηλαδὴ τὴν Παρασκευὴ τὸ ἑσπέρας, κατὰ τὴν ὁποία ἄρχιζε ἡ γιορτὴ τῶν ἀζύμων, προσῆλθαν στὸν Πιλᾶτο καὶ τὸν παρακάλεσαν νὰ μεταφέρουν τὰ σώματα ἀπὸ τὸ σταυρό, γιὰ νὰ μὴν φαίνονται ὡς ἀνδροφόνοι κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς .Κράτησε (ἂς σημειωθεῖ) ὅτι ἀκριβῶς πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα καὶ τῶν ἀζύμων ἔγινε ὁ δεῖπνος τοῦ Κύριου μὲ τοὺς μαθητές.Δὲν ἦταν ἄζυμο τὴν ἑσπέρα ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποία συνδείπνησε μὲ τοὺς μαθητὲς ὁ Σωτῆρας, ἀλλὰ ἄρτος ἦταν τὸ παρατεθέν, τὸν ὁποῖο «κλάσας δέδωκεν αὐτοῖς, εἰπὼν · Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν».
17.Ἀλλὰ τί φησι καὶ ὁ Λουκᾶς; Λαβὼν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασεν. Ἰδοὺ καὶ ὁ Λουκᾶς ἄρτον εἶπε λαβεῖν τὸν Χριστόν, καὶ οὐκ ἄζυμον · οὐ γὰρ ἐτι ἦν τηνικαῦτα, πέμπτης οὔσης ἡμέρας · τρισκαιδεκαταία γὰρ ἦν ἔτι σελήνη τῇ πέμπτῃ ἐκείνῃ.Καὶ οὐκ ἦν ἄζυμον, διὰ τὸ μήπω γενέσθαι τὴν ἄρσιν τοῦ ἄρτου.Τὰ γὰρ Ἄζυμα τῇ ιε΄ τῆς σελήνης γίνεσθαι νενομοθετημένον ἦν, τῇ δὲ ιδ΄ τὸν ἀμνὸν καὶ μόνον θύεσθαι.Διό καὶ τὴν μὲν ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, Πάσχα προσαγορεύει ὁ νόμος, τὴν δὲ ιε΄ πρώτην τῶν ἀζύμων καὶ Σάββατον ὀνομάζει.[Φεῦ τῆς ἀνοίας τοῦ ἀγραμμάτου!] Καὶ οὐκ ἦν ἄζυμα κατὰ τὴν πέμπτην ἐκείνην, τρισκαιδεκαταίας οὔσης τῆς σελήνης.Κατὰ γὰρ τὴν ιε΄ αὐτῆς νενομισμένον ἦν τὰ ἄζυμα γίνεσθαι, ὥσπερ καὶ τὸν ἀμνὸν κατὰ τῇ ιδ΄ θύεσθαι, καθ’ἣν ἐθύθη ὁ Χριστὸς ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἰρῶν τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.Εἰ δὲ Χριστὸς ἐθύθη καὶ ἐσταυρώθη τῇ τεσσαρεσκαιδεκάτῃ τῆς σελήνης κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Παρασκευῆς, τὸ δὲ Σάββατόν ἐστι τῶν Ἀζύμων ἡ ἑορτὴ · πότε τὰ ἄζυμα ἔφαγε, καὶ πότε ταῦτα τοῖς ἀποστόλοις ποιεῖν ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ παρέδωκεν; ὅτι τὰ Ἄζυμα, λέγετε, παρὰ τῶν ἀποστόλων ποιεῖν παρελάβομεν.Μὴ κατὰ τὸ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεκρῶν; Οὐχ ὁρᾶτε πῶς προδήλως ἐκ τῶν πραγμάτων ἐλέγχεσθε;
17.Ἀλλὰ τί λέει καὶ ὁ Λουκᾶς; Λαβὼν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασεν.Δές, καὶ ὁ Λουκᾶς ἄρτο εἶπε ὅτι ἔλαβε ὁ Χριστὸς καὶ ὄχι ἄζυμο · δὲν ἦταν ἀκόμη τὰ ἄζυμα , τὴν πέμπτη ἡμέρα · τὴ 13η ἦταν ἡ σελήνη τὴν ἡμέρα ἐκείνη.Καὶ δὲν ἦταν ἄζυμο, ἐπειδὴ δὲν εἶχε γίνει ἡ ἄρση τοῦ ἄρτου ὥστε νὰ περάσουν στὴν περίοδο τῶν ἀζύμων.Τὰ ἄζυμα τὴ 15η τῆς σελήνης εἶχε νομοθετηθεῖ νὰ γίνονται, τὴ δὲ 14η τὸν ἀμνο μόνον να θύουν.Γι’αυτό καὶ τὴν μὲν 14η τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, Πάσχα τὸ προσαγορεύει ὁ νόμος, τὴν δὲ 15η πρώτη τῶν ἀζύμων καὶ Σαββατο τὴν ὀνομάζει.[Φεῦ τῆς ἀνοίας τοῦ ἀγραμμάτου!]. Καὶ δὲν ἦταν ἄζυμα κατὰ τὴν πέμπτη ἐκείνη, 14ης ἐχουσης τῆς σελήνης. Κατὰ τὴν 15η αὐτῆς ἦταν νὰ γίνονται τὰ ἄζυμα κατὰ τὴ συνήθεια, ὅπως ἀκριβῶς συνήθεια ἦταν τὸν ἀμνό κατὰ τὴν 14η νὰ θύουν, κατὰ τὴν ὁποία ἐθύθη καὶ ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Ἐὰν ἐθύθη ὁ Χριστὸς καὶ σταυρώθηκε τὴν 14η τῆς σελήνης κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Παρασκευῆς ἐνῷ τὸ Σάββατο εἶναι τῶν ἀζύμων ἡ ἑορτὴ · πότε ἔφαγε ἄζυμα ὁ Χριστός, καὶ πότε τὰ παρέδωσε στοὺς Ἀποστόλους νὰ τὰ κάνουν κατὰ τὴν Καινὴ Διαθήκη ; ἀφοῦ ἐσεῖς λέτε ὅτι τὰ ἄζυμα τὰ προσκομίζετε ἐπειδὴ ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους τὰ παραλάβατε.Μήπως τὰ παρέδωσε τὰ ἄζυμα ὅταν ἀναστήθηκε ἐκ τῶν νεκρῶν; Δὲν ἀντιλαμβάνεστε ὅτι ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ πράγματα – γεγονότα ἐλεγχεσθε;
Νομίζουμε ὅτι δὲν χρειάζεται νὰ κουράσουμε τὸν ἀναγνώστη μας μὲ περισσότερα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν Ἐπιστολὴ τοῦ Μιχαὴλ Κηρουλαρίου περὶ τῶν ἀζύμων, ἀφοῦ ἀπὸ αὐτὴ καταδεικνύεται ἡ λανθασμένη πρακτική της χρήσης τους στὴ Θεία Εὐχαριστία.